L W morzu ciemności duch mój toczy się bez końca Po czarnych jakichś falach, spienionych w kędziory; A blask niewidzialnego — dalekiego słońca Czasem mrok ułudnymi wyzłaca kolory. Ale ta kropla złota w przestrzeni hebanach Znikomą jest — jak ziarno rzucone na piaski: I duch mój w czarnej nocy wije się tumanach I napróżno wygląda za promieniem łaski. Sam raje sobie stwarzam — i sam siebie kuszę, By zerwać z drzewa wiedzy owoc zakazany — Sam mieczem archanioła wypędzam swą duszę Z Edenów — i tak błądzę, z Edenów wygnany. Cisza jest tam, gdzie niema tego morza mroków, Lecz nie wiem, czyli dojdę do jego granicy; Ono jest wszędzie: w śpiewie pól, w ruchu obłoków, W ryku miast, w szumie borów, w życia tajemnicy. Ono jest wszędzie — wszędzie ono mię uciska — Nierozwiązanych pytań węzłem mię okala — W rzeki bezdenne zmienia mi wszystkie zjawiska, A w każdej jakaś czarna rozlewa się fala. A fala każda własne pewnie ma nazwisko, Lecz ja nazwiska nie znam, choć się czasem łudzę, Że je znam... Ja tu, pod nią, położony nizko — Patrząc, łzy czuję w oczach — łzy jakoby cudze. I tyle naraz w piersi moje fal uderza, Że jestem, jak rozbitek na bezbrzeżnej dali — I nie mam żadnej deski — żadnego szkaplerza — I nie wiem, gdzie się złota moja gwiazda pali. Wiedzieć? Czy to podobna znać bajeczne słowa Tych otchłani — tych mroków, w których błądzę wiecznie — I których treść nieznana — jako śmierć surowa — Władnie mną, szalejąca, wirująca sprzecznie. Rąbek ledwie odkryłem jakiejś tajemnicy — Wnet druga — nie! ta sama powstaje upiorem — O, gdzie są tego morza trytony — strażnicy Mrocznych fal — by mi głębia stanęła otworem? Idźcie precz, wy, zielone, trawą zarośnięte Ondyny, co tam skarbów strzeżecie zazdrośnie! Kwitną bzy — młode pączki róży rozwinięte — Patrzcie — ślą pozdrowienie młodocianej wiośnie. I suną się przez pola wielkimi oddechy Jakieś złote widziadła — i zielone bogi, — Tryskają żywe pieśni, dźwieczą młode śmiechy — Słońce — miłość — objawień świetlanych dzień błogi. I we mnie jakieś oko lśni jasnowidzące — Co przenika w dalekie wschody i zachody; Widzę promienne gwiazdy, i różane słońce, I pachnące dąbrowy — i ciche ogrody. I, rzekłbyś, duch zogromniał w jasnem przemienieniu I, zda się, bezgraniczne przestworza ogarnia — Jasno mi! Sam, jak promień, błyszczę na promieniu... Lecz... Co za wir złowrogi... Ha — grób i męczarnia. I znów noc — i znów mroki — i znów dusza woła: Gdzie twoje złote światło — gdzie twa jasna tęcza? Gdzie serce, objawieniem zmienione w anioła?... 1 znów ta noc bez granic, co ducha wycieńcza. Ty, coś się kąpał w żywych światła oceanach, Mów, gdzie jest czarodziejska twoja zorza złota? Rozprysła się w złudzeniach, rozwiała w tumanach, Raz jeszcze zazgrzytały Edenowe wrota. I znowu się wygnałem z krainy słonecznej, Co mi na chwilę błysła w upojeniu sennem — I nigdy już nie wróci!... Zagasł maj serdeczny — I toczę się po morzu ciemności bezdennem... Czy nie wyschnie ta głębia? Krwawy cherubinie, Czemu z zazdrosnym mieczem stoisz wciąż nademną? Czemu pędzisz mą duszę na głuche pustynie — Na to morze przerażeń, na tę otchłań ciemną? - Antoni Lange